معماری یکی از شاخه‌های مهم فنون تمدن انسان است که پیش از تاریخ تاکنون مورد توجه گروه‌های مختلف انسانی قرار گرفته است. سابقه معماری مذهبی در ساخت معابد و نیایشگاهها به دوره پیش از تاریخ و شکل گیری نخستین روستاها بر میگردد. مسجد مشیر از بناهای دوره قاجار حاج میرزا ابولحسن خان مشیر الملک والی فارس در سال 1265 هجری قمری ساخت آن را آغاز کرد و در سال 1275 هجری قمری آن را به اتمام رسانید. بر فراز شبستان بر بام استوارش 2 مناره کاشیکاری که نگین مسجد است قرار گرفته که در سالهای دور بر فرازش بانگ عاشقان به گوش میرسید.
ساعتی که بر بامش حکم رانی زمان را میکرد نشانهی ذوق هنر ایرانیست اما سالهاست که آواز خاموشی میزند. طاقنما و مقرنس کاشی کارهای رنگین و پر از گل و بوته شبستان این مسجد را سالهاست که در کنار هم نگه داشته. معماری اسلامی به طور عام و معماری ایرانی به طور خواص چشم جهانیان را به خود متحیر کرده است. در طی این دوران معماری علاوه بر رفع نیازهای کاربردی عرصهای برای هنر نمایی استاد کاران و ظهور هنرهای مختلف و نمایش شکوه عظمت بنیانگذاری آن بوده. معماران ایرانی که برای به اوج رسانیدن هنر این سرزمین کهن کوشیدهاند با خشت و گل آجر و چوب بتوانند اندیشه و هنر این مرز و بوم را برای ما به یادگار بگذارند.
آجر چینی در معماری
آجر چینی در سردر و کاشی کاری در محراب و مقرنس در صقف این بنا نشانه ذوق و هنر ایرانیست که در هیچ جای دنیا قابل مشاهده نیست اما سالهاست که روبه خاموشی‌ست . مسجد وکیل از آثار دوره زندیه که در سال 1187 هجری قمری توسط کریم خان زند ساخته شد. پیشانی طاق با کاشی کاریهای هفت رنگ و زیر طاقنما با کاشی هفت رنگی مقرنس کاری شده که آغاز شکوه و هنر ایرانیست. ستونهایی که برای کشیدن عشق از سیاهی به سوی نور استوار شدهاند هنرمندان و معماران ایرانی که در باران و گی و لای تابستان و زمستان از پی رویاهایشان دویدند و با سال‌ها امید و خروارها اندوه از هدفشان جدا نشدند و در پایان هر شب و آغاز هر روز رویای بزرگ نجات هنر این سرزمین را در این بنا ها بجا گذاشتند هنرمندانی که با اندیشه زیبایشان به سوی فتح خورشید رفتند.
معماران ایرانی با تیز بینی بسیار فضا و تزئینات مسجد را بگونهای طراحی میکردند که با آداب و رسوم ایرانی هماهنگی داشته باشد. طرحها و رنگها در هم تنیده شده مقرنس ,یزدی بندی ,گره چینی ,کاشی کاری گچ بری هجاری و کتیبهها و بسیاری دیگری از تزئینات فضای درون مساجد ناخودآگاه انسان را با معماری باشکوه آشنا میکند. تردستی معماران ایرانی در ساخت مساجد بگونهای بوده که امروزه از بسیاری از آنها به عنوان شاهکارهای معماری ایرانی نام میبرند. کهنترین بناهای مذهبی را میتوات در تمدنهای بین النحرین ایران و مصر پیدا کرد. کاشیهایی با نقش گل و بوته و پرنده رنگهای چشم نوار که همه سخن از بهشتی زیبا میگویند. مسجد نصیر الملک این مسجد به دوران قاجار میرسد و اندکی تاثیر پذیرفته از معماری عثمانیست بین سالهای 1293 تا 1305 هجری قمری توسط حسن علی نصیرالملک ساخته شد.
طاق نمایش از سنگ است و سقفش مقرنس کاری با کاشی کاری هفت رنگ در رواقش ستارهها به سجدهاند. رنگها با راز و نیاز و در شبستانش هنر آجر کاری در سقفش نظاره گرماست. طاق مروارید که همچون مروارید میدرخشد در درون و بیرونش کاشی کاریهای هفت رنگ سقفش مقرنس کاری که نشانهای از اقتدار و هنر ایرانیست. کبوتران بر فرازش پرواز سر میدهند و قمریان اذان میگویند. درهای چوبی بزرگ و مزین به شیشههای رنگی که هر صبح دم با نور زرین خورشید رنگهای زیبای خود را به شبستان هدیه میدهند. دوازده ستون استوار آن همچون ستونهای مسجد وکیل شیراز بر شبستان حکم رانی میکنند صقف‌اش با نقاشیهایی چون گل و بوته آراسته شدهاند.